Lexislación da distribución eléctrica
As instalacións dos consumidores están conectadas á rede dunha empresa distribuidora que é responsable dos aspectos técnicos da subministración, entre eles a calidade da subministración (calidade do produto e continuidade, cortes e interrupcións) e que está predeterminada pola propia conexión física.
Dende o 1 de xullo de 2009, as empresas distribuidoras non poden vender enerxía eléctrica, polo tanto, dende esa data os consumidores deben contratar a subministración de enerxía eléctrica a través dunha empresa comercializadora.
A aprobación da Lei 54/1997, do 27 de novembro, do sector eléctrico, supuxo o inicio do proceso de liberalización progresiva do sector mediante a apertura das redes a terceiros, o establecemento dun mercado organizado de negociación da enerxía e a redución da intervención pública na xestión do sistema.
No ano 2013, a regulación do sector eléctrico en España reformouse mediante a publicación da Lei 24/2013, do 26 de decembro, que adaptaba a lei anterior (Lei 54/1997, do 27 de novembro) ás circunstancias tanto da economía coma do sector eléctrico e enerxético en España. Esta nova lei mantén a estrutura administrativa e de competencias establecida na regulación anterior, e pretende acometer as reformas necesarias para garantir a sustentabilidade económica e financeira do sistema a longo prazo.
Coa devandita lexislación, establécese a regulación do sector eléctrico coa finalidade de garantir a subministración de enerxía eléctrica e de adecuala ás necesidades dos consumidores en termos de seguridade, calidade, eficiencia, obxectividade, transparencia e ao mínimo custo.
Ao ser un sector especialmente estratéxico, precisa dunha regulación que coordine económica e tecnicamente o seu funcionamento, de tal maneira que as políticas liberalizadoras non mingüen outros obxectivos necesarios: mellora da eficiencia enerxética, redución do consumo e protección do medio ambiente.
Os axentes do mercado eléctrico
O sistema eléctrico está composto polas actividades destinadas á subministración de enerxía eléctrica: xeración, transporte, distribución, servizos de recarga enerxética, comercialización e intercambios intracomunitarios e internacionais, así como a xestión económica e técnica do sistema eléctrico, se ben nos centramos nas máis próximas á distribución.
A xeración ten como función producir a electricidade
A actividade de produción de enerxía eléctrica está regulada no título IV da Lei 24/2013, do 26 de decembro, do sector eléctrico.
Elimínase a distinción entre réxime ordinario e réxime especial que existía na normativa anterior e establécese un novo réxime económico para as instalacións de produción a partir de fontes de enerxía renovable, coxeración e residuos, que se basea na retribución por venda da enerxía xerada valorada ao prezo do mercado.
O transporte encárgase de levar a enerxía pola rede de alta tensión.
A actividade de transporte de enerxía eléctrica está regulada no título VI da Lei 24/2013, do 26 de decembro, do sector eléctrico
Distínguense dous tipos:
- Transporte primario: constituído por liñas, parques, transformadores e outros elementos con tensións nominais iguais ou superiores a 380 kV ou interconexión internacional, insular e extrapeninsular.
- Transporte secundario: constituído por liñas, parques, transformadores e outros elementos con tensións nominais iguais ou superiores a 220 kV ou instalacións de tensións inferiores que cumpran funcións de transporte.
É unha actividade regulada e levarase a cabo por un único xestor de rede, que actuará como transportista único para todo o territorio.
A distribución encárgase da transmisión da electricidade ata os puntos de consumo.
A actividade de distribución de enerxía eléctrica está regulada no título VII da Lei 24/2013, do 26 de decembro, do sector eléctrico.
Para iso será necesario construír, manter e operar as redes, así como ler os equipos de medida e facilitar o servizo de avarías 24 horas.
Dentro desta actividade vélase porque se cumpran os seguintes principios:
- Garantir a subministración eléctrica.
- Garantir a calidade da subministración.
- Garantir que se realice ao menor custo posible.
Ademais, serán as encargadas de facturar a tarifa de peaxe aos clientes e produtores conectados á súa rede, en concepto do uso que fan das devanditas instalacións. Esta facturación estará regulada.
A Lei do sector eléctrico establece que a retribución da actividade de distribución se fixará regulamentariamente con criterios obxectivos, transparentes e non discriminatorios que incentiven a mellora da eficacia da xestión, a eficiencia económica e técnica das devanditas actividades e a calidade da subministración eléctrica. Para o seu cálculo, consideraranse os custos necesarios para realizar a actividade por unha empresa eficiente e ben xestionada, mediante a aplicación de criterios homoxéneos en todo o territorio español, sen prexuízo das especificidades previstas para os territorios non peninsulares. Estes réximes económicos permitirán a obtención dunha retribución axeitada á dunha actividade de baixo risco.
Os parámetros de retribución da actividade de distribución fixaranse tendo en conta a situación cíclica da economía, da demanda eléctrica e a rendibilidade adecuada para estas actividades por períodos regulatorios, que terán unha vixencia de seis anos.
En aplicación dos principios retributivos establecidos na Lei 24/2013 do sector eléctrico, establécese no RD1048/2013 unha formulación para retribuír os activos de distribución cunha metodoloxía clara, estable e predicible:
1. A devindicación e o cobramento da retribución xerado por instalacións de distribución postas en servizo o ano n iniciarase dende o 1 de xaneiro do ano n+2.
2. A retribución en concepto de investimento farase para aqueles activos en servizo non amortizados tomando como base para a súa retribución financeira o valor neto destes.
3. Para o efecto de permitir unha retribución axeitada á dunha actividade de baixo risco, a taxa de retribución financeira do activo con dereito a retribución a cargo do sistema eléctrico estará referenciado ao rendemento das Obrigas do Estado a dez anos no mercado secundario incrementado cun diferencial adecuado.
4. A metodoloxía de retribución da actividade de distribución deberá considerar incentivos económicos, que poderán ter signo positivo ou negativo, para a mellora da calidade de subministración, a redución de perdas e a diminución da fraude.
5. O Goberno establecerá os criterios xerais de redes e os criterios de funcionamento das instalacións de produción de enerxía eléctrica suxeitas a retribución regulada. As metodoloxías retributivas que se establezan con cargo aos ingresos do sistema eléctrico terán unicamente en consideración os custos derivados de aplicación dos devanditos criterios.
6. Fíxanse parámetros de retribución da actividade de distribución, coma no resto de actividades reguladas, por períodos regulatorios que teñen unha vixencia de seis anos.
Ademais, o novo modelo introduce un límite máximo ao investimento recoñecido anualmente con dous anos de anterioridade á percepción da retribución.
Por outra banda, e posto que a actividade de distribución ten carácter de monopolio natural, mediante este real decreto introdúcense parámetros e establécense formulacións que permitan lograr aumentos de eficiencia tanto na construción das infraestruturas coma na operación e mantemento das redes.
Respecto aos incentivos, realizouse unha reformulación destes co fin de lograr unha maior sinxeleza na súa aplicación, establecer a cada unha das empresas un incentivo para que melloren os obxectivos marcados por elas mesmas os anos anteriores, no relativo á calidade de servizo como á mellora das perdas na súa rede.
Como consecuencia do aumento na fraude de enerxía eléctrica, introduciuse un novo incentivo ás empresas distribuidoras para lograr unha diminución de fraude de enerxía, posto que son estas empresas as titulares das redes e as encargadas de lectura.
A comercialización dedícase a comprar enerxía e vendela ao usuario final.
A actividade de comercialización de enerxía eléctrica está regulada no título VIII da Lei 24/2013, do 26 de decembro, do sector eléctrico relativo á subministración de enerxía eléctrica e que se estrutura en dous capítulos. O capítulo I referido á subministración dos usuarios e á xestión da demanda eléctrica, o capítulo II deste título VIII regula a calidade da subministración entendida como conxunto de características, técnicas e de atención e relación cos consumidores ou produtores, esixibles ás empresas que realicen actividades destinadas á subministración eléctrica. Así mesmo, prevé o réxime xurídico da suspensión da subministración eléctrica.
Podemos distinguir dous tipos de figuras dentro desta actividade:
1. Comercializador mercado libre: co que o cliente poderá negociar un prezo libre que incluirá a subministración e o uso das redes ou peaxes.
2. Comercializador de referencia: Só algúns tipos de clientes poderán contratar con eles, que serán os encargados de facturarlles un prezo máximo determinado legalmente (prezos voluntarios para o pequeno consumidor, PVPC). Ademais, estes comercializadores cobrarán a tarifa de último recurso a aqueles consumidores que, de acordo coa normativa vixente, cumpran os requisitos que lles resulten de aplicación. A tarifa de último recurso será un desconto sobre o PVPC que se aplica aos consumidores vulnerables e unha recarga sobre o PVPC para os consumidores que transitoriamente non dispoñan dun contrato de subministración en vigor cun comercializador en mercado libre.
Conexión ás redes do distribuidor
Terán dereito de acceso á rede de distribución os produtores, os autoprodutores, os distribuidores, os comercializadores, os axentes externos e os consumidores cualificados.
Peaxes de acceso á rede eléctrica
A peaxe ou tarifa de acceso corresponde ao uso que fan os xeradores e consumidores das redes do distribuidor. Este custo é fixado polo Goberno e é único para todo o territorio nacional.
Campaña de substitución de contadores
Estase a levar a cabo unha campaña sobre a obriga de substitución de contadores, dirixida a aqueles clientes cunha potencia inferior a 15 kW.
Calidade do servizo
A calidade de servizo é o conxunto de características, técnicas e comerciais, inherentes á subministración eléctrica esixibles polos suxeitos, consumidores e polos órganos competentes da Administración.